Gazeteciler İle Dayanışma Vesilesiyle…

“Cumhuriyet Gazetesi Davası Tutukluları Özgür Bırakılmalıdır” başlıklı 365. Günde 365 imzalı bildirinin okunduğu toplantı, dayanışma adına anlamlı oldu.

Ben de kısa konuşmama, Sevgili T. Saylan’a (yargılandığımız bir dava vesilesi ile) ve A. Şık’a (ortak kitap vesilesi ile) yollama yaparak başladım:

-“Sanık olarak gözüken kişilerin zaman ve emeklerini toplumsal çalışmalara karşılıksız adayan bu konudaki çalışmaları (nedeniyle) dava açılması, öncelikle kendilerinden çok bundan yararlanacak ihtiyaç sahiplerinin mağduriyetlerine neden olmaktadır”  (ÇYDD yöneticilerinin beraatlerine ilişkin karar gerekçesinden; Beyoğlu 1. Sulh Ceza M.,6.6.2002).

-“OooKitap”: 2011, Ahmet Şık hapiste. “OooKitap” ortak yayıncısı olmam için BirGün’den gelen telefon görüşmemi duyan öğretmenlerin “evet derseniz; siz de tutuklanırsınız” şeklindeki uyarıları, “kumpas dönemi”nin korku ikliminden bir kesit. Ama Ahmet Şık, bugün de tutuklu; hem de 365 gündür.

Giriş niteliğindeki bu yollamaların ardından, konuşmamı, öne çıkan yakıcı hukuki sorunlara değinerek sürdürdüm ve bir siyasal söylem tuzağına işaretle tamamladım.

 

ADİL YARGILANMA HAKKI: TEMATİK RAPOR

Yargılama sürecinde tanık olunan -avukatlar dahil- ağır insan hakları ihlalleri  nedeniyle Çanakkale Adalet kurultayı sırasında savunma hakları çalıştayında, “OHAL’de adil yargılanma hakkı” üzerine tematik rapor hazırlama gereğini vurgulamıştım. Bu görevin TBB’ye düştüğünü, ama Barolar Birliği yapmaz ise, bunu İstanbul Barosu’nun mutlaka yapması gerektiğini belirtmiştim. Bu  gereklilik, devam ediyor ve acildir. İstanbul Barosu Başkanı’na öneriyorum.

 

OHAL’İN 4 EVRESİ

Tematik rapor hazırlama gereği, OHAL’e geniş açıdan bakıldıkta daha iyi anlaşılır. Şöyle ki; OHAL fiilen 2015 başında Güneydoğu’da özel güvenlik bölgeleri kanununun uygulanması ve Nisan ayında 6638 sayılı iç güvenlik yasasının yürürlüğe konması ile bütün ülkede uygulanmaya başladı.

20 Temmuz 2016’da, resmen OHAL anayasal düzenin yeniden tesisi amacıyla ilan edildiği halde; yürürlükteki anayasal düzenin ortadan kaldırılması için kullanıldı. Bu bakımdan 16 Nisan oylaması ile, ilan edenler açısından OHAL, işlev ve amacını tamamlamış oldu.

Buna karşılık, sürekli uzatma, 2019 seçimleri yolunda baskı ortamını yoğunlaştırma amacına yönelik.

2019 seçimlerini kazanması durumunda ise, tek kişi “kalıcı OHAL”i olarak dördüncü evreye gerilecek.

 

ÜÇ BOYUTLU BASKI/SİNDİRME

Türkiye ne denli büyük sorunlarla (hatta Ankara katliamı bile) karşılaşırsa karşılaşsın, iktidarın hız kesmediği üç alan var:

-Ülke veya çevre tahribatı,

-Eğitimin dinselleştirilmesi,

-Demokratik muhalefetin -genel olarak ve Kürtlere yönelik- bastırılması.

2019 seçimlerine giden yolda baskı ve sindirmenin üç boyutu giderek genişleyecek ve yoğunlaşacak görünüyor.

 

OHALİİK VE MAHKEMELERİN ARAÇSALLAŞTIRILMASI

OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu (OHALİİK), hukuka ve ahlaka, hatta akla aykırı bir şekilde kotarılan OHAL KHK ek listelerinde adları yer alan ve kendileri için yargı yolu kapatılan mağdurların başvurabilecekleri başlıca birim olarak kuruldu. Çok gecikmeli olarak oluşturuldu ve henüz çalışmaya başlamadan başkanı, Adalet Bakanlığı Müsteşarlığına atandı. Bu tasarruf, zaten eğreti bir biçimde oluşturulan OHALİİK’e Hükümetin bakış açısını bir kez daha göstermiş oldu.

Bu şekilde OHAL KHK mağdurlarına yargı yolu kapatılırken, darbe girişimcilerini yargılama üzerinde yoğunlaşması gereken mahkemeler, “fikir suçu” ihdasına yönlendirildi. İşte, Cumhuriyet gazetesi davası ve diğer gazetecilerin davaları bu çerçevede yer alıyor. Aralık 2017 başlayacak ve 2018’de sürdürülecek olan Ağır Ceza Mahkemelerindeki barış için akademisyenlere karşı açılan davalar da bu çerçevede yer alıyor.

Darbe girişimcilerinin davaları üzerinde yoğunlaşması gereken mahkemeler, düşünsel etkinlik dışında bir edimi olmayan muhaliflere yönlendirilerek, FETÖ’cülere karşı açılan davaları sulandırılırken, demokratik muhalefeti sindirme yolunda araçsallaştırılmış olmakta.

Gazeteciler, toplumu bilgilendirme hak ve görevinden alıkonulurken; mahkemeler de, dava konusu olmaması gereken işlerle meşgul edilerek, adil yargılanma hakkının tecellisi engelleniyor.

 

HUKUK UMUDU VE İNANCI

Cumhuriyet önemli; ama cumhuriyet Bayramını kutlamayı hak edebilmek için, “insan haklarına dayanan demokratik hukuk devleti”  (Any., md.2) ereğinde hukuka dönüş için mücadele gerekli. Bu süreçte, anayasal kazanımların geniş anlamda (Avrupa Konseyi, Avrupa Mahkemesi ve BM belgeleri) sürekli vurgulanması ve sahiplenilmesi önem taşımakta. Hukuka dönüş, ancak bu şekilde mümkün olabilir; bu yolda, hukukun etkililiğine olan inancı yitirmemek gerekir.

 

DEVİRMEK DEĞİL, ELDEĞİŞTİRMEK

Hükümete ve Cumhurbaşkanı’na yöneltilen eleştiriler, genellikle “devirmek” istiyorlar biçiminde tepki ile karşılanıyor. Demokratik muhalefet hareketini “devirme” niyeti ile açıklamak veya suçlamak, bir hedef saptırmaktır. Oysa demokratik muhalefetin siyasal iktidarı elde etmek için çalışması, sadece hakkı değil, görevidir; varlık nedeni de budur zaten.

Siyasal iktidarın eldeğiştirmesi (alternance politique) yerine devrilmesi  vurgusu, yanlış ve tehlikeli olup, demokratik muhalefeti sindirmek amacını taşımakta.

İşte, 2019 yolunda, hukuk ve siyaset veya anayasa ve demokrasi diyalektiği, geniş açılı bir bakışla kurulmalı; hukuki mücadele, dayanışma halkaları genişletilerek yürütülmeli….

Salı günü Beşir Atalay, Murat Sabuncu, Ahmet Şık ve Emre İper’in özgürlüklerine kavuşması dileğiyle… (29 Ekim 2017, Cumhuriyet)