Tarihsel süreç içerisinde devlet ve demokrasinin kurulması, önce dinseli kamusaldan, sonra kamusalı özelden ayırarak gerçekleştirmiştir. Laiklik, Roma Hıristiyan Kültürü bağlamında, dünyevi olanın ruhani olandan ayrılmasını gerçekleştirmek için başlayan ve yavaş yavaş oluşan değerler sistemidir. İlahi yasa ve beşeri yasa ayrımının kökenleri 13. yüzyıla uzanmakta ise de, laik devlet ifadesini, 18. yüzyılda Aydınlanma felsefesi siyasal düşüncesiyle özdeşleşen aklın ilerlemesinde bulur. Demokrasi; eşitlik, saydamlık ve özgürlük gibi belli sayıda değer üzerinde kurulu siyasal bir bütündür.
Laik toplum düzeni, bütün din ve inançtan insanların eşit koşullarla aynı kurallara uymak durumunda bulundukları, hiç kimseye dinsel ayrıcalık ve üstünlük tanımayan bir toplum düzenidir.
Demokrasi, “farklı olma hakkı”na dayanır. bu hak, özgürlüğün temel kuralıdır.
Ahlak olarak etik, devlet otoritesi dışında diğer her tür güce ve yurttaşlara bağlılığı reddeder, yükümlülük sadece doğrudan insan tarafından konulmuş yasalardan kaynaklanır.
Laiklik, sürekli bir demokratikleşme yöntemi olabilir. Günümüzde laiklik, belli ülkeler ve mekanlarla sınırlı bir kavram olmayıp, farklı dinler için farklı kıtalarda gerçekleşen ve çeşitlenen bir süreçtir. “Laiklik ve Demokrasi” toplantısı, Afrika, Asya ve Avrupa’dan, felsefeci, siyaset bilimci ve hukukçuları bir araya getirerek, konunun birey, toplum ve devlet ilişkisi bağlamında çok yönlü irdelenmesiyle bu önemli yapıtın ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Laiklik ve Demokrasi-içindekiler
Sunuş
Laiklik ve Demokrasi Kolokyumu
Fransız Laiklik Modelinin Kaynakları
Kurumların Laikleşmesi
Düşüncelerin Laikleşmesi
Laiklik Cumhuriyet ve Demokrasi
Laiklik ve Demokrasi
Laiklik ve Anayasa
Cumhuriyetçi Laik Proje
Demokrasi Laikliğe Karşı mı?
Kriz İçindeki Laiklik veya Demokrasinin Kurtardığı Laiklik
Bir Laiklikten Diğerine:
Yeni Frankofon Anayasalarının Durumu
Yeniden Bulunmuş Demokrasinin Unsuru Olarak Laiklik
A) Laiklik Kavramının Varlığı
B) Dinsel Kurumların Anayasal Statüsü
Din Köktendinciliğe Karşı
A) Dine Saygı
B) Denetim Altında Dinsel Kurumların Tanınması
Laiklik ve Laik Devlet
Laikliğin Unsurları
Tarihsel Süreçte Laiklik
Laik Eğitim
Laik Ahlak
Türkiye’de Laikliğin Gelişimi
1982 Anayasasında Laiklik İlkesi
Uluslararası Sözleşmelerde Din ve Vicdan Özgürlüğü
Anayasa Mahkemesi (AYM) Kararında Laiklik
Türban Olayı
Danıştay’ın Türban Dışında Laiklikle İlgili Kararları
Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve Mahkemesinin
Din ve Vicdan Özgürlüğüyle İlgili Kararları
Değerlendirme ve Sonuç
Vicdan Özgürlüğü ve Laiklik
Devletin Laikliğiyle Sağlanan Vicdan Özgürlüğü
Laikliğe Rağmen Sağlanan Vicdan Özgürlüğü
Laiklik ve Din Özgürlüğü
Laikliğin Din Özgürlüğü Karşısında İki Görünümlü Oluşu
A) Laikliğin Dinsel Kökeni
B) Din Özgürlüğünün Laiklikle Doğrulanması
C) Din Özgürlüğünün Laiklikle Sınırlanması
Din Özgürlüğünün İlanı Laikleşme Sürecini Başlatmaktadır
A) Önce Hoşgörü
B) Sonra Laiklik
Japonya’da Laiklik ve Din Özgürlüğü
Din Özgürlüğünün Tarihi ve Dinlerin Durumu
Laikliğe ve Din Özgürlüğüne İlişkin Birkaç Problem
Sonuç
Laiklik
Demokrasi
Laiklik(ler)
Laiklik ve Laikçilik
Türk Demokrasisinin Dünü ve Bugünü Üzerine Birkaç Gözlem
Türkiye’deki Laikliğin Dünü ve Bugünü Üzerine Birkaç Gözlem
Dinsel Değerlerin Politik Alandaki Yansıması
Demokrasi: Bir Oydaşma ve Zorlama Sorunu
Türk Demokrasisinin Paradoksu; Laiklik ve
Demokrasi Arasındaki Çatışmaya Meyilli Dinamikler
Çağdaş Fransız Demokrasisinde Laikliğin Anlamı
Laikliğin Anlam Çokluğu
Laikliğin Anlamının Yenilenmesi
Laiklik ve İnsan Hakları
Laiklik ve Demokrasi
Katılımcı Demokrasi ve Yurttaş
Prensipte Laiklik
Tehlikeler ve Beklentiler
Devlet
Yöneten ve Yönetilenlerin Hukuk Önünde Eşitliği Sorunu
Dinsel Alan/Dindışı Alan
Toplumsal/Siyasal Alan Ayrımında Din Özgürlüğü
Hukukun Yasakçı ve Çelişkili Kurallardan Arındırılması Sorunu
Değerlendirme
Resumes des actes du colloque